İnsan Hakları Hukuku_{Tablolarla ve Örneklerle Konu Anlatımı}

ÖNSÖZ

Bu kitap, ‘’İnsan Hakları Hukuku’’ ve ‘’Türkiye’mizde Demokratikleşme’’ ile ilgili konuları tablolarla, öz ve kolay anlatım şekliyle ele alarak okuyucuya zihin haritalarıyla resmedecektir.
Zihin haritaları ile desteklenmiş bu kitap sayesinde üzerinde çalıştığınız konuları en iyi düzeyde özümseyecek ve ihtiyaç duyduğunuz her an daha da rahat hatırlayabileceksiniz.
Bilgiyi alan, depolayan ve gerektiğinde işleyen çalışma modellemesine zihin haritalama diyebiliriz. Her gün gittikçe daha da yaygınlaşan bu teknik sayesinde yüzlerce sayfalık bilgileri tek sayfada nitelikli bir şekilde özetleyebilirsiniz. Ben de karmaşık ve yoğun olarak kabul edilen hukuksal bilgileri kurgulamak ve bütünleştirmek üzere olan işimi, bu teknikten faydalanarak sistemli bir şekilde yürütebiliyorum.
Bu çalışmanın arkasında, üniversite yıllarımın geçtiği İstanbul’daki Beyazıt Devlet Kütüphanesi ile Beyoğlu Atatürk Kitaplığı ve Ankara’daki Millî Kütüphane ile Cumhurbaşkanlığı Millet Kütüphanesi’nde günde ortalama 5 - 6 saat geçirdiğim 15 yıllık çalışma sürecim bulunmaktadır. Çalışma son şeklini ise İnsan Hakları Eylem Planı kapsamında 10 Mayıs - 30 Haziran 2022 tarihleri arasında Adalet Bakanlığı (İnsan Hakları Dairesi Başkanlığı) ile Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi iş birliği çerçevesinde düzenlenen “İnsan Hakları Programı”ndaki eğitim süreciyle almıştır.
Kitabımızda sırasıyla; İnsan Hakları ve Demokratikleşme Süreci, 1982 Anayasası’nda Yer Alan Temel Haklar ve Ödevler, İnsan Haklarının Ulusal Düzeyde Korunması, İnsan Haklarının Uluslararası Düzeyde Korunması, İnsan Haklarının Bölgesel Düzeyde Korunması ve Türkiye’mizde İnsan Hakları ve Demokratikleşme ile İlgili Yasal Düzenlemeler olmak üzere altı bölüm yer almaktadır. Ayrıca bölümlerin sonuna konu tekrarı sağlayacak; 160 soru-cevap ile 200’ü Hakimlik, Kaymakamlık ve diğer kurum sınavlarında çıkmış 340 test sorusu olmak üzere toplam 500 soru eklenmiştir.
Faydalı olması dileğiyle…
Av. Arb. Safa SAZAK

1.BÖLÜM
İNSAN HAKLARI VE DEMOKRATİKLEŞME SÜRECİ
1. İnsan Haklarının Tanımı, Temel Özellikleri ve Devletin İnsan Haklarıyla
İlgili Ödevleri 11
2. İnsan Haklarıyla İlgili Kavramlar 12
3. İnsan Haklarıyla İlgili Önemli Belgeler 13
4. İnsan Haklarının Tarihsel Gelişimi 14
5. İnsan Hakları Türleri 16
6. İnsan Hakları ve Demokratikleşme Sürecinde Önemli İsimler 17
Ek. 1. 1776 Virginia İnsan Hakları Bildirisi 18
Ek. 2. 1789 İnsan ve Yurttaş Hakları Bildirgesi 19
İnsan Hakları ve Demokratikleşme Süreci Soru-Cevap 20
İnsan Hakları ve Demokratikleşme Süreci Pratik Çalışma Soruları 23

2.BÖLÜM
1982 ANAYASASI’NDA YER ALAN TEMEL HAKLAR ve ÖDEVLER
1. Genel Hükümler 31
2. Kişinin Hakları ve Ödevleri 38
3. Sosyal ve Ekonomik Haklar ve Ödevler 55
4. Siyasi Haklar ve Ödevler 64
1982 Anayasası’nda Yer Alan Temel Haklar ve Ödevler Soru-Cevap 80
1982 Anayasası’nda Yer Alan Temel Haklar ve Ödevler Pratik Çalışma
Soruları 83

3.BÖLÜM
İNSAN HAKLARININ ULUSAL DÜZEYDE KORUNMASI
1. Yargısal Koruma 104
1. 1. Anayasa Mahkemesi 104
1. 1. 1. Anayasa Mahkemesi’ne Bireysel Başvuru Yolu (Anayasa Şikâyeti) 104
2. Yargı Dışı Koruma 111
2. 1. Yasama (TBMM) Eliyle Koruma 111
2. 1. 1. Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Dilekçe Komisyonu 111
2. 1. 2. Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) İnsan Haklarını İnceleme
Komisyonu 113
2. 1. 3. Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Kadın Erkek Fırsat Eşitliği
Komisyonu 114
2. 1. 4. Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Dijital Mecralar Komisyonu 114
2. 1. 5. Kamu Denetçisine Başvurma Hakkı ve Kamu Denetçiliği Kurumu 115
2. 2. Yürütme Eliyle Koruma 118
2. 2. 1. Adalet Bakanlığı 118
2. 2. 1. 1. Bilgi Edinme Hakkı ve Bilgi Edinme Değerlendirme Kurulu 118
2. 2. 1. 2. Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu 122
2. 2. 1. 3. Kişisel Verilerin Korunmasını İsteme Hakkı ve Kişisel Verileri
Koruma Kurumu 126
2. 2. 1. 4. İnsan Hakları Dairesi Başkanlığı 129
2. 2. 1. 5. Adli Destek ve Mağdur Hizmetleri Dairesi Başkanlığı 129
2. 2. 1. 6. İnsan Hakları Tazminat Komisyonu 130
2. 2. 1. 7. Ceza İnfaz Kurumları ve Tutukevleri İzleme Kurulları 130
2. 2. 2. İçişleri Bakanlığı 133
2. 2. 2. 1. Kolluk Gözetim Komisyonu 134
2. 2. 2. 2. İçişleri Bakanlığı Mülkiye Teftiş Kurulu Başkanlığı İnsan Hakları
İhlallerini İnceleme Bürosu 136
2. 2. 2. 3. İl ve İlçe İnsan Hakları Kurulları 137
2. 2. 2. 4. Jandarma İnsan Hakları İhlallerini İnceleme ve Değerlendirme
Merkezi (JİHİDEM) 140
2. 2. 2. 5. Kadın Destek Uygulaması (KADES) 141
2. 2. 3. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı 141
2. 2. 3. 1. Bilgi Teknoloji ve İletişim Kurumu İnternet Bilgi İhbar
Merkezi 141
2. 2. 4. Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı 145
2. 2. 4. 1. Cumhurbaşkanlığı İletişim Merkezi (CİMER) 145
İnsan Haklarının Ulusal Düzeyde Korunması Soru-Cevap 149
İnsan Haklarının Ulusal Düzeyde Korunması Pratik Çalışma Soruları 152

4.BÖLÜM
İNSAN HAKLARININ ULUSLARARASI DÜZEYDE KORUNMASI
1. Birleşmiş Milletler 164
1. 1. Birleşmiş Milletler’de İnsan Hakları 164
1. 2. Birleşmiş Milletler’in Organları 165
1. 3. Birleşmiş Milletler Sözleşmeleri 166
1. 4. Birleşmiş Milletler’de İnsan Haklarını Koruma Yöntemleri 178
1. 5. Birleşmiş Milletler’de Kadın Hakları Kronolojisi 180
1. 6. Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nce Kurulan Uluslararası
Ceza Mahkemeleri 181
2. Uluslararası Ceza Mahkemesi 182
3. Nürnberg Uluslararası Askeri Ceza Mahkemesi 182
4. Uzakdoğu Uluslararası Askeri Ceza Mahkemesi 184
İnsan Haklarının Uluslararası Düzeyde Korunması Soru-Cevap 185
İnsan Haklarının Uluslararası Düzeyde Korunması Pratik Çalışma Soruları 188

5.BÖLÜM
İNSAN HAKLARININ BÖLGESEL DÜZEYDE KORUNMASI
1. Avrupa Konseyi 196
2. Avrupa Birliği 225
3. Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) 236
4. Amerikan Devletler Teşkilatı (ADT) 238
5. Afrika Birliği 240
6. Apartheid’e Karşı Grup (Anti-Apartheid Hareketi) 242
Ek. 1. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi 243
İnsan Haklarının Bölgesel Düzeyde Korunması Soru-Cevap 269
İnsan Haklarının Bölgesel Düzeyde Korunması Pratik Çalışma Soruları 273

6.BÖLÜM
TÜRKİYE’MİZDE İNSAN HAKLARI VE DEMOKRATİKLEŞME İLE İLGİLİ
YASAL DÜZENLEMELER
3071 sayılı Dilekçe Hakkının Kullanılmasına Dair Kanun 290
4982 sayılı Bilgi Edinme Hakkı Kanunu 291
2820 sayılı Siyasi Partiler Kanunu 292
2839 sayılı Milletvekili Seçim Kanunu 296
5237 sayılı Türk Ceza Kanunu 299
5326 sayılı Kabahatler Kanunu 299
3194 sayılı İmar Kanunu 300
3628 sayılı Mal Bildiriminde Bulunulması, Rüşvet ve Yolsuzluklarla Mücadele
Kanunu 303
4787 sayılı Aile Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yargılama Usullerine
Dair Kanun 304
2911 sayılı Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanunu 305
2935 sayılı Olağanüstü Hal Kanunu 305
4847 sayılı Avrupa Birliği Uyum Komisyonu Kanun 306
5187 sayılı Basın Kanunu 306
5176 sayılı Kamu Görevlileri Etik Kurulu Kurulması ve Bazı Kanunlarda
Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun 307
5233 sayılı Terör ve Terörle Mücadeleden Doğan Zararların Karşılanması
Hakkında Kanun 308
5253 sayılı Dernekler Kanunu 308
5378 sayılı Engelliler Hakkında Kanun 310
6284 sayılı Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine
Dair Kanun 310
5395 sayılı Çocuk Koruma Kanunu 311
6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu 312
5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu 313
2559 sayılı Polis Vazife ve Salahiyet Kanunu 314
6706 sayılı Cezai Konularda Uluslararası Adli İş Birliği Kanunu 316
6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun 317
İnsan Hakları Eylem Planı 319
İnsan Hakları Eylem Planı Kapsamında Çıkarılan Yargı Paketleri 320
İnsan Hakları Eylem Planı Kapsamında Gerçekleştirilen Düzenlemeler 323
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası (19892) 327
Kısa İdare Hukuku 334
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu 340
Türkiye’mizde İnsan Hakları ve Demokratikleşme Süreci ile İlgili
Yasal Düzenlemeler Soru-Cevap 343
Türkiye’mizde İnsan Hakları ve Demokratikleşme Süreci ile İlgili
Yasal Düzenlemeler Pratik Çalışma Soruları 347

İNSAN HAKLARI KONULU ÖDÜLLÜ FİLMLER 353
DİPNOTLAR ve ATIFLAR 354
KAYNAKÇA 355

-