Örgütsel Davranış

Örgütsel davranış, örgüt içeresindeki çalışanların davranışlarını anlamaya, geleceğe dönük tahminler yapmaya ve davranışlarını kontrol etmeye ilişkin bir disiplindir. Örgütsel davranış, birey davranışlarını, içinde yaşadığı çalışma ortamında incelemekte ve bir ölçüde de bireyin örgütten ne şekilde etkilenerek davranış değiştirdiğini araştırmaktadır. İş yaşamının birey ve kişiliği üzerinde etkili olduğu gerçeği gerek kuramsal çalışmalarla gerekse konuyla doğrudan bağlantılı olmayan bazı ikili ilişkileri inceleyerek ortaya çıkarılmış bulunmaktadır. Çalışma yaşamı boyunca edinilen deneyimler, bireyin değer, tutum ve davranışlarında belirleyici bir rol oynayabilmekte, kişiliğini etkileyebilmekte, diğer yandan bireyin kişiliği, örgütsel davranışı şekillendirebilmektedir.

Genel anlamıyla örgütsel davranışı şöyle tanımlayabiliriz; bireyin örgüt içinde çalışırken gösterdiği davranışları, algıları, değerleri, öğrenme kapasitesini belirlemek için psikoloji, sosyoloji ve kültürel antropoloji gibi disiplinlerden yararlanan; insan davranışlarını, tutumlarını ve performansını örgütsel bazda inceleyen; dış çevrenin örgüte ve onun insan kaynağına, amaçlarına, misyonuna ve stratejisine etkisini araştıran bir disiplindir.

Örgütsel davranışın amacı, çalışan insanların davranışlarını anlamak, geleceğe yönelik tahminler yapmak ve çalışanların davranışlarını kontrol etmek, böylelikle çalışan verimliliğini ve örgütsel etkinliği arttırmaktır.

Elinizdeki örgütsel davranış kitabı işletme ile ilgili tüm alanlarda, her kademede ve sektörde çalıştırılmak üzere eğitim gören öğrencilere faydalı olması beklenen bir kaynak niteliğindedir. Bu kitapta özellikle örgütsel davranış alanına yön veren, uluslararası çalışmalardan hareket edilmiş ve bu alanlardaki güncel konulara yer verilmiştir.

Kitapta son yıllarda üzerinde önemle durulan konular güncellenerek ele alınmıştır. Bu bağlamda Örgütsel Davranışa Giriş ve Yöntem, Örgüt içinde Birey ve Kişilik, Algı ve Tutumlar, Örgüt Kültürü, Güdüleme, Liderlik, Örgütlerde Çatışma, Örgütsel Stres ve Yönetimi, Örgütlerde Güç ve Politika ve Örgüt Geliştirme konuları kitapta yer alan konular arasındadır.

Kitabın tamamlanmasında öğrenci ve meslektaş gibi pek çok kişinin doğrudan veya dolaylı katkıları olmuştur. Bunların hepsine teşekkür borçluyum. Ayrıca benim bu konularda yetişmemi sağlayan ve yol gösteren, bana olanak veren, beni eleştiren ve yol gösteren, konuları benimle tartışan değerli hocalarım Prof. Dr. Öznur Yüksel, Prof. Dr. İnci Erdem Artan, Prof. Dr. Azmi Yalçın, Prof. Dr. Mehmet Yusuf Yahyagil ve Prof. Dr. Mehmet Tomanbay’a saygılarımı ve teşekkürlerimi sunuyorum.

Diğer taraftan, göstermiş oldukları hoşgörü ve destek için aileme ve varlığı ile beni motive eden oğlum Arda Cem’e ne kadar teşekkür etsem azdır. 

1. Bölüm

ÖRGÜTSEL DAVRANIŞA GİRİŞ VE YÖNTEM

Örgüt ve Örgütsel Davranışın Tanımı

Örgütsel Davranış ve İlgi Alanları

Örgütsel Davranışın Temel Özellikleri

Örgütsel Davranışa İlişkin Temel Öngörüler ve Eğilimler

Yönetim ve Yönetici

Yöneticinin Fonksiyonları

Yöneticinin Rolleri

Yöneticinin Sahip Olması Gereken Bilgi ve Beceriler

Teknik Beceriler

Beşerî Beceriler

Kavramsal Beceri

Örgütsel Davranış Biliminde Yöntem

2. Bölüm

ÖRGÜTSEL DAVRANIŞIN TARİHSEL GELİŞİMİ VE YAKLAŞIMLAR

Klasik Dönem Öncesi Yönetim ve

Organizasyon Alanına Katkıda Bulunanlar

Robert Owen (1771-1858)

Charles Babbage (1792-1871)

Henry Towne (1844-1924)

Hugo Munstenberg (1863-1916)

Mary Parker Follet (1868-1933) 

Klasik (Geleneksel) Yönetim Yaklaşımı

Frederick Winslow Taylor’un Bilimsel Yönetim Yaklaşımı

Henri Fayol’un Yönetim Süreci Yaklaşımı

Max Weber’in Bürokrasi Yaklaşımı

Neoklasik (Davranışsal) Örgüt Yaklaşımı

İnsan İlişkileri Yaklaşımının Dayandığı Varsayımlar

Psikolojiden Alınan Varsayımlar

Sosyolojiden Alınan Varsayımlar

Sosyal Psikolojiden Alınan Varsayımlar

İnsan İlişkileri Yaklaşımına Katkısı Olan Çalışmalar

Kurt Lewin ve Arkadaşlarının Yaptığı Liderlik Araştırması

Hawthorne Araştırmaları

Yankee City Araştırması

Harwood İmalat İşletmesi Araştırması

Tavistock Enstitüsü Araştırması

Davranışsal Yaklaşımla İlgili Olarak Geliştirilen Bazı Modeller

Douglas McGregor: X Kuramı ve Y Kuramı

Rensis Likert’in Sistem 1- Sistem 4 Modeli

Chris Argyris ve Olgunlaşma Modeli

Modern Örgüt Kuramları

Sistem Yaklaşımı

Durumsallık Yaklaşımı

Örgütsel Davranışta Yeni Yaklaşımlar

Entelektüel Sermaye

Örgütsel Davranışta Yeni Gelişmeler

Örgütün Uygun Büyümesi ve Küçülmesi

(Right-Sizing/ Downsizing)

İşgörenlerin Güçlendirilmesi (Empowering Employees)

Performans Yönetimi ve Performansa Dayalı Ücret

Sosyo-Teknik Tasarım

Farklılaşmış İşgücü (Diversified Work Force)

Öğrenen Örgütler (Learning Organizations)

Bilgi Yönetimi