Dizel Makinelerinin Arızaları

ÖNSÖZ

Zaman zaman denizci arkadaşlarım, öğretim elemanları ve öğrencilerimle sohbetlerim sırasında, sık sık gündeme gelen bir konu vardı. Bu konu gemi dizel makinelerinde ne kadar veya kaç tane arızanın oluştuğudur. Genel olarak dile getirilen arıza sayısı 300 olarak ifade ediliyor. Sözü edilen arızaların 49 tanesinin önemli olduğu ve 9 tanesinin ise çok önemli oldukları dile getiriliyordu. Çok kesin sayılarda dile getirilen bu arızaların nasıl bir araştırma sonucu oluştuğu da pek ifade edilemiyordu. Sayılmaya kalkıldığında da ancak iki elin parmakları kadar arıza şekli gündeme, getirilebiliyordu. Dizel makineleri konusunda, “Gemi Makineleri Operasyonu 2”, “Dizel Motorları”, “Gemi Dizel Motorları”, “Dizel Makinelerinin Teorisi”, “Dizel Makineleri Problemleri” ve “Dizel Makinelerinin Tasarımı” gibi, çok sayıda kitabın yazarı olduğumdan konu ile ilgilenmemem pek mümkün değildi. Küçük çaplı bir araştırma, konunun çok bakir olduğunu, gelişmiş ülkeler de dahil, hemen hemen hiçbir ülkede, böyle bir kitabın basılmadığı gerçeğini ortaya çıkardı. Ancak, çok sayıdaki operasyon ve motor kitabı yazarı, genel olarak kitaplarının sonunda, bazen özet olarak birkaç sayfayı geçmeyen “Trouble shooting” tabloları ile yetinmekteydiler. Oysa bir vardiya mühendisi veya makinisti için konu çok önemliydi ve dolayısıyla ayrıntılı bir şekilde yazılması gerekiyordu. Öyle bir kitap yazılmalıydı ki, o kitaptan sadece gemilerde çalışanlar değil, staj yapan öğrenciler de yararlanabilmeli ve sözü edilen bu kitabın içinde, tanıtıcı ve öğretici olan operasyon konuları da bulunmalıydı.

Kitabımın yazımının son aşamasında, Fakülte’mdeki çoğu başmühendis olan denizci hocalarla aramda önemli bir diyalog başladı. Kendilerinden, meslek yaşamları boyunca, çalıştıkları ticaret gemilerindeki önemli veya önemsiz arızaları yazmalarını rica ettim, eksik olmasınlar isteğim karşılık gördü ve böylelikle arızalar konusunda çok enteresan anılar da gün ışığına çıktı. Ayrıca Denizcilik Fakültesi kitaplığı da bana önemli katkılarda bulundu. Senelerce büyük bir emek vererek oluşturduğum özel kitaplığımın da yardımıyla kitabımı yazabildim.

Bir kitap yazımı için hazırlığa birkaç ay, belki daha uzun bir süre önce başlarım. Kitabımın içeriğinde hangi konuların bulunması gerektiğini hep kafamda düzenlemeye, sıraya koymaya çalışırım. Bu arada, eski dil ile takdim-tehir ya da hangi konu daha önce, hangisi daha sonra yazılmalıdır düşüncesi, daima kafamın içindedir. Bu durum kesinleştiği zaman, oturup kitabı yazmak kalır. Bu durum hızlı bir çalışma içine girmeme neden olur ve tempomu düşürmeden yazmaya koyulurum. 20 yılı aşkın bir süredir bir konsere, güzel bir tiyatro oyununa, sinemaya gidemememin gerekçesi de bu tempolu çalışmadır.

Sonuçta bir eser ortaya çıkar. Bu durum, elinizde bulunan “Dizel Makinelerinin Arızaları” kitabımda da aynen gerçekleşti. “Dizel Makinelerinin Arızaları” isimli kitabım 13 bölümden oluşmaktadır. Bu bölümler: 1) Hareketsiz kısımların arızaları, 2) Hareketli parçaların arızaları, 3) Aşırı doldurma arızaları, 4) Dizel motorlarının yatakları ve arızaları, 5) Valf hareket mekanizması operasyonu ve arızaları, 6) Yakıt püskürtme sistemleri ve arızaları, 7) Yakıtlar ve yanma, 8) Yağlama yağları ve yağ devreleri, 9) Đlk hareket devreleri, 10) Soğutma sistemleri, 11) Gemi makinelerinde egzoz sistemleri, 12) Dizel makinelerini Seyire hazırlama ve çalıştırma ve 13) Endikatör cihazları ve endikatör diyagramları konularını kapsamaktadır.

Bir konuda okuyucularımın beni mazur görmelerini rica ediyorum. Kitabımda uzun olmamakla birlikte, önemli sayılabilecek miktarda tekrarlar bulunmaktadır. Bu durum dizel makinelerinin özelliklerinden kaynaklanmaktadır. Örneğin ikinci bölümde makine pistonlarında oluşan arızaların büyük bir bölümü soğutma sisteminden kaynaklanmaktadır. Oysa dizel makinelerinin arızaları isimli eserde, soğutma sistemleri (Bkz. Bölüm 9) de bulunmaktadır. O bölümde de pistonlardaki soğutma sorunlarına değinilmesi gerekmektedir. Bu konuya değinilmeden geçilmesi, 2’nci bölüme atıf yapılması ise, kitabın okunması ve anlaşılması konularında sorun veya sıkıntı yaratabilecektir. Dolayısıyla kaçınılmaz bir şekilde tekrarlar oluştu.

Çalışmalarım sırasında genç hoca arkadaşlarım, özellikle Başmühendis Kemal Demirel ve Başmühendis Seçkin Mengeçin bana önemli bir şekilde destek verdiler. Kendilerine kucak dolusu teşekkürü bir borç biliyor ve tekrar tekrar teşekkür ediyorum. Kitabımın gerçekleştirilmesinde Birsen yayınevi sahipleri Cengiz ve Bahadır beylerle, teknisyen Halim beye ve kitabımın basımını gerçekleştiren yayınevi yetkililerine de teşekkürler...