Makine Elemanları Hesap Şekillendirme

ÖNSÖZ

Üretimi yapılacak bir makinenin ödevinin kesin olarak saptanması, uygulanacak temel ilkelerin belirlenmesi, bu ilkeleri yerine getirecek elemanların seçimi, mukavemet hesaplarının yapılması, seçilen elemanların montaj ve imalat resimlerinin çizilmesi işlemlerinin hepsi makine tasarımının aşamalarını oluşturur.

Makine tasarımı sürecinde, makine elemanları bilgisine ihtiyaç vardır. Makine Elemanları, özellikle makine mühendisliği eğitiminde verilen önemli derslerden birisidir. Ayrıca tekstil, endüstri gibi mühendislik dallarında da tamamlayıcı ders olarak okutulmaktadır. İlk üç yılda alınan Teknik Resim, Statik, Dinamik, Malzeme, Mukavemet ve Isı Transferi gibi derslerde elde edilen alt yapı ve Makine Elemanları dersi kapsamında kazanılan bilgiler ışığında, makine tasarımları gerçekleştirilmektedir. Her bir makine elemanı belirli bir fonksiyonu yerine getirmek için tasarlanmış olup her makinede aynı işlemi yerine getirir. Çeşitli makinelerde işlev ve görevleri benzer olan, ortak özelliklere sahip, aynı ilke ve fiziksel prensiplere göre tasarlanan elemanlar bir makine elemanı grubunu oluştururlar. Örnek vermek gerekirse, kaynak, perçin, cıvata ve somunlar bağlama elemanı, rulmanlar yataklama elemanı, dişli çarklar, kayış-kasnak ve zincirler hareket-güç iletim elemanı olarak her makinede aynı işlevi yerine getirirler.  Aynı makine elemanı grubu içerisinde farklı tiplerin kullanılması, sisteme gelen yükün şekli (eksenel, radyal, dinamik, statik, darbe vb.) ve iletilen güç gibi faktörlere bağlıdır.

Kitap, temel problem çözümüne yönelik hazırlanmıştır. Bunun için, metin bilgisi yerine, problem ve proje çözümlerinde gerekli olan eşitlik, şekil ve çizelgelere daha fazla yer verilmiştir. Hacmin fazla olmaması için, çözümlü problemler ve uygulamalar içeriğe dahil edilmemiştir.  Anlatılan konuların sayısal uygulaması ve pekiştirilmesi amacıyla, ayrıca “Makine Elemanları Çözümlü Problemler” kitabı hazırlanmıştır. Hazırlanan iki kitap, konuların anlatımı açısından bir bütünlük sağlamaktadır.

2013, 2015, 2017 ve 2018 baskılarından sonra kitabın gözden geçirilmiş 5. baskısı yapılmıştır. Öğretim üyelerinden, sanayiden ve mezun öğrencilerden gelen öneriler doğrultusunda şekil, kavram ve yazım hataları düzeltilmeye çalışılmıştır.  

Kitap içinde bulunan şekiller, AutoCAD ve SolidWorks ortamında çizilmiştir. Teknik resimlerin çizilmesi ve metnin yazılması işlemlerinde katkısı olan herkese ve kitabın 5. baskısını gerçekleştiren Birsen Yayınevi’ne çok teşekkür ederim. Kavram ve yazım hatalarının tarafıma bildirilmesinden memnuniyet duyarım. Kitabın öğrencilere, ilgili mühendislere ve teknik elemanlara faydalı olmasını dilerim.

Ocak 2021, Denizli

Prof. Dr. Tezcan ŞEKERCİOĞLU

Pamukkale Üniversitesi Mühendislik Fakültesi
Makine Mühendisliği Bölümü
Kınıklı Yerleşkesi / DENİZLİ
e-posta: tsekerci@pau.edu.tr
İÇİNDEKİLER

1. Giriş
2. Boyut ve Yüzey Durumları
3. Mukavemet Hesapları ve Malzeme Seçimi
4. Kaynak Bağlantıları
5. Lehim ve Yapıştırma Bağlantıları
6. Perçin Bağlantıları
7. Perno ve Pim Bağlantıları
8. Cıvata Bağlantıları
9. Yaylar
10. Aks ve Miller
11. Mil-Göbek Bağlantıları
12. Kaplinler
13. Yuvarlanmalı Yataklar
14. Kaymalı Yataklar
15. Sızdırmazlık Elemanları
16. Güç ve Hareket İletim Elemanları
17. Dişli Çark Mekanizmaları
18. Kayış-Kasnak Mekanizmaları
19. Zincir Mekanizmaları
20. Kademesiz Hız Ayar Mekanizmaları
       Kaynaklar
       Ekler
       Dizin