Deniz Ticareti Hukuku (Maritime Law)

Üçüncü Baskıya Önsöz

Geçmişten bu güne önemi sürekli artan su taşımacılığının hukuku olan deniz ticareti hukuku kitabımızın 3. Baskısını yapmamız nihayet gündeme geldi ve biz de önceki iki baskımızdan aldığımız tecrübe il bu baskıyı hazırladık. Dünya tedarik zincirinin olmazsa olmazı deniz ticareti ve hukuku kuşkusuz üçer tarafı denizlerleçevrili güzel ülkemiz Trakya ve Anadolu anakaralarından oluşan T.C. için de çok önemlidir. Deniz ticaretinin önemi için birinci baskımızın önsözünde de önemli açıklamalarda bulunmuştuk.

Kitabımızın üçüncü baskısını da ilk iki baskıdaki bakış açımızla gerçekleştirdik. Kimi eklemeler, çıkarmalar ve olmazsa olmaz tashihler gerçekleştirdik. Bu baskımızın da tüm hukukçu ve ilgili arkadaşlarımıza yararlı olmasını temenni ederiz.

Prof. Dr. Şaban KAYIHAN

İstanbul Medeniyet Üniversitesi

Hukuk Fakültesi Ticaret Hukuku ABD.

Öğretim Üyesi

İSTANBUL, Ekim 2022

İÇİNDEKİLER

Birinci Baskıya Önsöz...................................................... iv

İkinci Baskıya Önsöz........................................................ vi

Üçüncü Baskıya Önsöz................................................... vii

İÇİNDEKİLER................................................................... viii

• 1. Giriş, Kısa Tarihçe, Temel Kaynaklar ile Görevli ve Yetkili Mahkeme........ 1

1. Giriş........................................................................................................................... 1
2. Kısa Tarihçe............................................................................................................ 4

III. Deniz Ticareti Hukukunun Temel Kaynakları.................................................. 6

1. Kanunlar............................................................................................................ 6
2. Uluslararası Andlaşmalar................................................................................ 8
3. Deniz Ticareti Hukukundan Kaynaklı Davalarda Görevli ve Yetkili
   Mahkeme........................................................................................................... 10

Birinci Bölüm.............................................................. 16

Gemi........................................................................... 16

• 2. Geminin Tanımı, Yasal Unsurları ve Türleri....................................... 16

1. Geminin Tanımı, Yasal Unsurları ve Hukuki Niteliği....................................... 16
2. Genel Olarak................................................................................................... 16
3. Tanımı ve Yasal Unsurları............................................................................. 16
4. Geminin Hukuki Niteliği................................................................................ 17
5. Geminin Türleri ve Bütünleyici Parçaları ile Eklentileri................................ 17
6. Geminin Türleri ve TTK.’nın Uygulama Alanı............................................ 17
7. Geminin Türleri......................................................................................... 17
8. Türk Ticaret Kanunu’nun Uygulama Alanı............................................ 18
9. Kural: TTK.'nın Ticaret Gemilerine Uygulanması............................ 18
10. İstisnalar................................................................................................ 18
11. Geminin Bütünleyici Parçaları ile Eklentileri............................................. 19
12. Genel Olarak.............................................................................................. 19
13. Bütünleyici Parça ve Eklenti Olmanın Hukuki Sonucu........................ 20

• 3. Geminin Hukuki Statüsünün Belirlenmesi İçin Gerekli Olan Hususlar... 21

1. Geminin Adı.......................................................................................................... 21
2. Tanıma İşareti...................................................................................................... 21

III. Bağlama Limanı.................................................................................................. 22

1. Tonajı................................................................................................................... 22
2. Klası (Sınıfı).......................................................................................................... 23
3. Genel Olarak................................................................................................... 23
4. Klas, Geminin Kamu Düzenine Uygun Olup Olmadığının Denetlenmesidir 25
5. Tarafların Akit Yapma Amacı Geminin Klas Denetiminden Geçirilmesidir 26
6. Klas Denetimi Deneme Sürüşüyle Yapılır.................................................. 28
7. Tersanenin Edimini İfası Klas Onayından Sonra Gerçekleşir ve Ücret Talep Hakkı Bundan Sonra Doğar 31
8. Uluslararası sözleşmelerdeki Kamu Düzenine İlişkin Düzenlemelerin Denetimi Klas Kuruluşu Tarafından Yapılır 34
9. Gemi Klas İşlemi Bitmeden Ayrılmaya Hazır Olmaz................................ 34
10. Geminin Milliyeti – Türk Bayrağı Çekme....................................................... 35
11. Genel Olarak................................................................................................... 35
12. Türk Bayrağı Çekme Hakkının Kazanılması ve Kullanılması.................... 36
13. Türk Bayrağı Çekme Hakkının Kazanılması........................................... 36
14. Türk Bayrağı Çekebilecek Gemiler.................................................... 36
15. Gerçek Kişilerin Mülkiyetindeki Gemiler .................................. 36

aaa. Tek Bir Kişiye Ait Olan Gemilerde........................................... 36

bbb. Birden Fazla Kişiye Ait Olan Gemilerde................................. 36

1. Tüzel Kişilerin Mülkiyetindeki Gemilerde.................................. 37

aaa.Dernek ve VAKIFLARA Ait Gemilerde...................................... 37

bbb. Ticaret Şirketlerine Ait Gemilerde......................................... 37

1. Donatma İştirakının Mülkiyetindeki Gemiler .............................. 37
2. Yabancı Bir Geminin Türk Bayrağı Çekebilmesinin Koşulları............. 38
3. Bir Türk Gemisinin Yabancı Bayrak Çekebilmesinin Koşulları........... 39
4. Türk Bayrağı Çekme Hakkının Kullanılması.......................................... 39
5. Genel Olarak......................................................................................... 39
6. Kural....................................................................................................... 39
7. Gemi Tasdiknamesinin İstisnaları (Gemi Tasdiknamesi Olmadan
       Türk Bayrağı Çekme Hakkının Kullanılabilmesi)................................ 40
8. Genel İstisnalar............................................................................... 40
9. Bayrak Şahadetnamesi Çekilmesinin Yetkili Haller ................. 40
10. Türk Bayrağı Çekme Hakkının Kaybedilmesi............................................. 41

Ç. Türk Uluslararası Gemi Sicili (TUGS.) Kanunu Çerçevesinde Türk Bayrağı Çekme Hakkı             41

1. Genel Olarak.............................................................................................. 41
2. TUGSK. Çerçevesinde Bayrak Çekme Hakkı.......................................... 42

• 4. Gemi Niteliğinin Edinimi ve Sona Ermesi.......................................... 42

1. Gemi Niteliğinin Edinimi..................................................................................... 42
2. Gemi Niteliğinin Sona Ermesi........................................................................... 43
3. Kurtarılamayacak Şekilde Batma................................................................ 43
4. Tamir Kabul Etmez, Tamire Değmez Gemi............................................... 43

• 5. Gemi Sicilleri............................................................................... 44

1. Genel Olarak......................................................................................................... 44
2. Millî Gemi Sicili.................................................................................................... 46
3. Gemi Sicilini Tutma Yetkisi, Aleniyet ve Sorumluluk............................... 46
4. Genel Olarak.............................................................................................. 46
5. Gemi Sicilini Tutma Yetkisi ve Yetkili Sicil Müdürlüğü........................ 47
6. Aleniyet....................................................................................................... 47
7. Sicilin Tutulmasından Sorumluluk.......................................................... 47
8. Gemilerin Sicile Tescili.................................................................................. 48
9. Gemi Siciline Tescili.................................................................................. 48
10. Tescili Zorunlu Gemiler....................................................................... 48
11. Tescili İhtiyari Gemiler........................................................................ 48
12. Gemi Siciline Tescili Hukuken Mümkün Olmayan Gemiler............... 48
13. Tescil Usulü................................................................................................ 49
14. Talep Üzerine Tescil............................................................................. 49
15. Sicil İşlemlerini Yaptırmaya Davet..................................................... 49
16. Gemilerin Sicilden Terkini (Silinmesi)........................................................ 50
17. İstem Üzerine Terkin................................................................................ 50
18. Re’sen Terkin............................................................................................. 51
19. Genel Olarak......................................................................................... 51
20. Özel Durumlar...................................................................................... 51

Ç. Gemi Sicilindeki Kayıtlar ve Hukuki Etkileri............................................... 52

1. Açıklayıcı - Kurucu Etki............................................................................. 52
2. Karineler ve Gemi Siciline Güven........................................................... 53
3. Karineler................................................................................................ 53
4. Sicile Güven İlkesi................................................................................ 53
5. Sicilin Tadili, Tashihi, İtiraz ve Şerh............................................................ 54
6. Sicilin Tadili ve Tashihi.............................................................................. 54
7. İtirazın Sicile Kaydı.................................................................................... 55
8. Sicile Şerh Verilmesi................................................................................. 55

III. Yapı Halindeki Gemilere Özgü Sicil................................................................. 56

1. Genel Olarak................................................................................................... 56
2. Yapının Tescili................................................................................................. 56
3. Yapının Terkini............................................................................................... 56
4. Türk Uluslararası Gemi Sicili............................................................................ 57
5. Genel Olarak................................................................................................... 57
6. TUGSK.’nın İrdelenmesi................................................................................ 58

1- Kuruluş, Tanım ve Amaç.......................................................................... 58

2- TUGS.’a Tescil Koşulları............................................................................ 59

3- TUGS.’a Tescilin Hukuki Sonuçları.......................................................... 60

1. Bayrak Çekme Hakkı............................................................................ 60
2. TUGS'a Tescilli Gemilerde Gemi Adamı Çalıştırılması................... 60
3. Gemi Adamlarının Sosyal Güvenliği ve Çalışma Koşulları.............. 60

ç. Yabancı Uyruklu Gemi Adamlarının Ülkeye Giriş-Çıkış ve
                  Konaklamalarında Kolaylık................................................................. 61

1. TUGS'a Kayıtlı Gemiler İçin Öngörülen Mali Hükümler ve Özel
   Sigorta Kolaylığı.................................................................................... 61
2. Bağlama Kütüğü.................................................................................................. 61

• 6. Gemi Üzerinde Ayni Haklar............................................................ 62

1. Genel Olarak......................................................................................................... 62
2. Gemi Üzerinde Mülkiyet Hakkı......................................................................... 63
3. Gemi Mülkiyetinin Edinimi.......................................................................... 63
4. Gemi Mülkiyetinin Özel Hukuk Hükümlerine Göre Edinimi.............. 63
5. Hukuki İşlem Yoluyla............................................................................ 63

aa.Gemi Siciline Kayıtlı Gemilerin Hukuki İşlemle Edinimi............ 63

bb.Gemi Siciline Tescilli Gemi Payı ve İştirak Payının Hukuki
                           İşlemle Edinimi................................................................................. 64

cc.Gemi Siciline Kayıtlı Olmayan Gemilerin Hukuki İşlemle
                          Edinimi................................................................................................ 64

1. Hukuki İşlem Dışında Yollarla Edinimi (Aslen Kazanım)................ 65

aa.İhraz (Sahiplenme).......................................................................... 65

1. Kazandırıcı Zamanaşımı................................................................. 65

aaa. Olağan Kazandırıcı Zamanaşımı ile Edinme.......................... 65

bbb.Olağanüstü Kazandırıcı Zamanaşımı ile Edinme................... 66

2. Gemi Mülkiyetinin Kamu Hukukuna Göre Edinimi............................. 67
3. Denizde Zapt ve Müsadere Kanunu (10/07/1940 tarihli ve 3894 Sayılı) Hükümlerine Göre 67
4. TCK. Hükümlerine Aykırılık Sebebiyle.............................................. 67
5. Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu Hükümlerine Göre........................ 68
6. Gemi Mülkiyetinin Kaybedilmesi................................................................ 68
7. Geminin Zıyaı.............................................................................................. 68
8. Terk............................................................................................................... 68
9. Kazandırıcı Zamanaşımı............................................................................. 68
10. Sicile Kayıtlı Gemi Payı ile İştirak Payı Üzerindeki Mülkiyetin Sona Ermesi 68

III. Gemi İpoteği....................................................................................................... 69

1. Genel Olarak................................................................................................... 69
2. Tanımı ve Kurulması...................................................................................... 71
3. Tanımı......................................................................................................... 71
4. Kurulması.................................................................................................... 71
5. İpotek Hakkının Kapsamı.............................................................................. 73
6. Gemi ve Kira............................................................................................... 73
7. Sigorta Tazminatı...................................................................................... 74
8. Kamulaştırma Bedeli Tazminat İstemleri.............................................. 74

Ç. İpotek Hakkının Derecesi ve İpoteğin Devri ile Değiştirilmesi.................. 74

1. İpotek Hakkının Derecesi......................................................................... 74
2. İpoteğin Devri ile Değiştirilmesi............................................................. 75
3. İpotekli Alacaklının Hakları.......................................................................... 76
4. Alacak Muaccel Olduktan Sonraki Zaman Diliminde.......................... 76
5. Alacak Muaccel Olmadan Önceki Zaman Diliminde........................... 77
6. İpoteğin Sona Ermesi ve Sicilden Terkini................................................... 78
7. İpoteğin Özel Türleri...................................................................................... 80
8. Birlikte Gemi İpoteği................................................................................. 80
9. Üst Sınır (Maksimal) İpotek..................................................................... 80
10. Yabancı Para Üzerinden İpotek.............................................................. 80
11. Kıymetli Evraktan Doğan Borçlar İçin Gemi İpoteği............................ 81
12. Sabit Değerli İpotek.................................................................................. 81
13. Yapı İpoteği................................................................................................ 81
14. Kanuni İpotek............................................................................................. 82
15. Gemi Üzerinde İntifa Hakkı.............................................................................. 82

• 7. Geminin Borda Evrakı................................................................... 83

İkinci BÖLÜM.................................................................... 84

Donatan,  Gemi İşletme Müteahhidi, Donatma İştiraki, Gemi Adamları ve  Gemi Acentesi   84

• 8. Donatan ve Gemi İşletme Müteahhidi............................................ 84

1. Donatan – Geminin Mülkiyetine Sahip Olan.................................................... 84
2. Tanımı ve Unsurları....................................................................................... 84
3. Tanımı......................................................................................................... 84
4. Unsurları..................................................................................................... 84
5. Donatanın Tacir Sıfatı................................................................................... 85
6. Gemi İşletme Müteahhidi – Geminin Mülkiyetine Sahip Olmayan
   Donatan................................................................................................................ 85
7. Tanımı.............................................................................................................. 85
8. Unsurları.......................................................................................................... 86
9. Gemi İşletme Müteahhidinin Hukuki Konumu......................................... 86
10. Gemi Maliki ile Olan Hukuki İlişkisi........................................................ 86
11. Üçüncü Kişilerle Olan Hukuki İlişkisi...................................................... 87

Ç. Gemi Malikinin Üçüncü Kişilere Karşı Hukuki Konumu........................... 87

• 9. Donatma İştiraki.......................................................................... 89

1. Donatma İştirakinin Tanımı ve Unsurları......................................................... 89
2. Tanımı............................................................................................................. 89
3. Unsurları......................................................................................................... 89
4. Kişi Unsuru............................................................................................... 89
5. Gemi Üzerinde Paylı (Müşterek) Mülkiyet Bulunmalıdır................. 89
6. Gemi Bütün Paylı Ortaklar Adına ve Hesabına İşletilmelidir........... 90
7. Sözleşme Unsuru..................................................................................... 90
8. Gemin Suda Hareket Etmesini Gerektirecek Bir Amaca
   Özgülenmesi............................................................................................ 90
9. Geminin Suda Ticari Bir Amaç İçin İşletilmesi.................................... 90
10. Donatma İştirakinin Tescili................................................................................ 91

III. Donatma İştirakinin Yönetimi ve Temsili....................................................... 91

1. Genel Olarak................................................................................................... 91
2. Donatma İştirakinin Temsili......................................................................... 91
3. Donatma İştirakinin Yönetimi..................................................................... 92

Ç. Kâr ve Zarara Katılım ile Masraflar............................................................. 92

1. İştirak Payının Hukuki İşlemlere Konu Olması.......................................... 93
2. Temliki (Devri)........................................................................................... 93
3. Rehni................................................................................................................ 93
4. Gemi Müdürü..................................................................................................... 94
5. Atanması ve Azli............................................................................................ 94
6. Görev ve Yetkileri.......................................................................................... 94
7. Yönetim...................................................................................................... 94
8. Temsil.......................................................................................................... 94
9. Genel Temsil Yetkisi............................................................................. 94
10. Özel Temsil Yetkisi............................................................................... 95
11. Yetkilerin Sınırlandırılması.................................................................. 95
12. Gemi Müdürünün Yükümlülükleri......................................................... 96
13. Özen Yükümlülüğü............................................................................... 96
14. Defter Tutma ve Belgeleri Saklama Yükümlülüğü.......................... 96
15. Bilgi ve Hesap Verme Yükümlülüğü.................................................. 96
16. Ortakların Üçüncü Kişilere Karşı Sorumluluğu ve Yetkili Mahkeme.......... 96
17. Donatma İştirakinin Sona Ermesi ve Tasfiyesi.............................................. 97
18. Sona Ermesi.................................................................................................... 97
19. İradi Sona Erme Sebepleri........................................................................ 97
20. Fesih Kararı............................................................................................ 97
21. Geminin Devri....................................................................................... 97
22. Haklı Sebeple Ortaklıktan Çıkma Talebi Sonucu Mahkeme Kararı
    İle Fesih........................................................................................................ 97
23. Donatma İştirakinin İflası......................................................................... 98
24. Donatma İştirakinin Tasfiyesi...................................................................... 98

• 10. Donatanın Sorumluluğu ve Sorumluluğunun Sınırlandırıldığı
  Durumlar......................................................................................... 99

1. Donatanın Sorumluluğu...................................................................................... 99
2. Genel Olarak................................................................................................... 99
3. Donatanın Sorumluluğunun Kaynaklaı (-den sorumluluk)................... 101

1.Genel Olarak.................................................................................................. 101

2.Donatanın -den Sorumluluğunun Özel Kaynakları................................. 101

1. Türk Ticaret Kanunun'dan Doğan Sorumluluk Halleri....................... 101
2. Gemi Adamlarının ve Kılavuzların Görevlerini İfa Ederlerken
   Kusurlarından Dolayı Sorumluluğu................................................ 101

bbb. Sorumluluğun Şartları............................................................... 102

ccc.Yolculara ve Yükle İlgili Kişilere Karşı Özel Durum................. 103

ççç. Donatanın Sorumluluğunun Niteliği........................................ 102

1. Kaptanın İşlemlerinden Dolayı Sorumluluğu................................. 104

aaa. Kaptanın Yasal Temsil Yetkisine Dayanarak Akdettiği Hukuki                İşlemlerden Doğan Sorumluğu   104

bbb. Kaptanın Yükle İlgili İş ve İşlemlerinden Sorumluluğu..... 105

1. Müşterek Avaryada Kurtarılan Gemi ve Navlun Sebebiyle Sorumluluğu 105

çç. Çatma ve Kurtarma Sebebiyle Donatanın Sorumluluğu............. 106

aaa. Çatmadan Doğan Sorumluluğu............................................. 106

bbb. Kurtarmadan Doğan Sorumluluğu....................................... 106

1. Denizi Kirletmesinden Doğan Sorumluluğu........................................ 106
2. Donatanın Sorumluluğunun Sınırlandırılması Sistemi ve Kapsamı
   (-ile Sorumluluk)............................................................................................... 109
3. Genel Olarak................................................................................................ 109
4. Sorumluluğun Sınırlandırılmasında Sistem............................................. 112

1.Genel Olarak.................................................................................................. 112

2.Genel Sınırlar................................................................................................. 115

1. Ölüm vr Yaralanmalardan İleri Gelen Alacaklar Hakkında Genel
   Sınırlar......................................................................................................... 115
2. Ölüm ve Yaralanmadan İleri Gelen Alacaklar Dışında Kalan Diğer
   Bütün Alacak Hakkında Genel Sınırlar.................................................. 115
3. Yolcu Alacaklarına Uygulanacak Sınırlama............................................. 116

4.Sorumluluğun Sınırlandırılmasında Fon Tesisi........................................ 116

1. Fon Tesis Edilerek Sorumluluğun Sınırlandırılması............................ 116

b.Fon Tesis Edilmeksizin Def'i Yoluyla Sorumluluğun
       Sınırlandırılması....................................................................................... 117

III. Sınırlamaya Tabi Alacaklar ve Sınırlama Hakkını Ortadan Kaldıran     Hareketler ile Sınırlama Dışında Bırakılan Alacaklar............................................................................................................................ 117

1. Sınırlamaya Tabi Alacaklar........................................................................ 117
2. Sınırlama Hakkını Ortadan Kaldıran Hareketler..................................... 119
3. Sınırlama Dışında Bırakılan Alacak........................................................... 119
4. Donatanın Sorumluluğunu Sınırlayan Uluslar arası Sistemin Türk Hukukunda Uygulanması, Görevli ve Yetkili Mahkeme............................................................................................................................ 120

• 11. Gemi Adamları......................................................................... 123

1. Kaptan................................................................................................................. 123
2. Kaptanın Görevleri...................................................................................... 123
3. Geminin Denize ve Yola Elverişli Olup Olmadığına Dikkat Etme Görevi   123
4. Geminin Yüklemeye ve Boşaltmaya Elverişli Olup Olmadığına Dikkat Etme Görevi 123
5. Yabancı Mevzuata Uyma....................................................................... 123

4.Yola Çıkma................................................................................................ 123

5. Gemide Hazır Bulunma.......................................................................... 124
6. Gemi Jurnali Tutma Görevi................................................................... 124
7. Deniz Raporu Tutma Görevi................................................................. 124
8. Kaptanın Yetkileri........................................................................................ 125
9. Donatanı Temsil Yetkisi......................................................................... 125
10. Kapsamı............................................................................................... 125
11. Gemi Bağlama Limanında Bulunduğu Sırada....................... 125
12. Gemi Bağlama Limanı Dışında Bulunduğu Sırada............... 126
13. Kaptanın Temsil Yetkisinin Sınırlandırılması................................. 127
14. Fesihten Sonra Kaptanın Yetkilerinin Kaldırılması....................... 127

ç. Kaptanın Vekâletsiz İş Görmesi....................................................... 127

2. Taşıyanı Temsil Yetkisi........................................................................... 127
3. Yükle İlgilileri Temsil Yetkisi.................................................................. 127
4. Kaptanın Hukuki Sorumluluğu.................................................................. 128
5. Özen Yükümlülüğü................................................................................. 128
6. Sorumluluğu............................................................................................ 128
7. Diğer Gemi Adamları....................................................................................... 129

• 12. Gemi Acenteleri....................................................................... 129

1. Genel Olarak....................................................................................................... 129
2. Acentelerin Türleri........................................................................................... 131

III. Acentenin Temsil Yetkisi................................................................................ 131

1. Acentenin Belirlenmesi.................................................................................. 134
2. Acentenin Görevlendirilmesi......................................................................... 135

Üçüncü Bölüm......................................................... 138

Deniz Ticareti Sözleşmeleri....................................... 138

• 13. Gemi Kira Sözleşmesi................................................................ 138

1. Genel Olarak....................................................................................................... 138
2. Tanımı, Unsurları ve Türleri............................................................................ 138
3. Tanımı........................................................................................................... 138
4. Unsurları....................................................................................................... 139
5. Türleri............................................................................................................ 139

III. Sözleşmenin Kurulması ve Gemi Siciline Şerh............................................ 139

1. Sözleşmenin Kurulması.............................................................................. 139
2. Gemi Siciline Şerh....................................................................................... 141
3. Tarafların Hak ve Borçları.............................................................................. 142
4. Kiralayanın Borçları ve Hakları.................................................................. 142
5. Borçları..................................................................................................... 142
6. Hakları....................................................................................................... 142
7. Kiracının Borçları ve Hakları...................................................................... 143
8. Borçları..................................................................................................... 143
9. Hakları....................................................................................................... 144
10. Zamanaşımı....................................................................................................... 144

• 14. Zaman Çarteri Sözleşmesi (Time Charterparties)............................. 145

1. Genel Olarak....................................................................................................... 145
2. Tanımı, Hukuki Niteliği, Kurulması ve Tarafları........................................... 145
3. Tanımı ve Hukuki Niteliği........................................................................... 145
4. Tanımı....................................................................................................... 145
5. Hukuki Niteliği......................................................................................... 146
6. Kurulması, Şekli, Tarafları ile Tarafların Hakları ve Borçları................. 147

1.Kurulması ve Şekli.................................................................................... 147

2. Tarafları.................................................................................................... 147
3. Tarafların Borçları ve Hakları................................................................ 148
4. Tahsis Edenin Borçları ve Hakları.................................................... 148
5. Tahsis Olunanın Borçları ve Hakları................................................ 149
6. Zamanaşımı.............................................................................................. 150

• 15. Navlun Sözleşmeleri, İfası ve Taşıma Senetleri.............................. 150

1. Navlun Sözleşmelerinin Tanımı, Unsurları, Tarafları, Diğer İlgili Kişiler
   ve Çeşitleri.......................................................................................................... 150
2. Tanımı ve Unsurları..................................................................................... 150
3. Tanımı....................................................................................................... 150
4. Unsurları................................................................................................... 151
5. Eşya (Yük) Taşınmasının Üstlenilmesi............................................ 151
6. Taşımanın Deniz Yolu ile Yapılması................................................ 151
7. Taşımanın Gemi ile Yapılması.......................................................... 152

ç. Eşyanın Taşıyanın Zilyetliğine Girmiş Olması................................ 152

1. Taşımanın Ücret (Navlun) Karşılığında Yapılması......................... 152
2. Navlun Sözleşmesinin Tarafları ve Diğer İlgili Kişiler............................. 153

1.Tarafları..................................................................................................... 153

1. Taşıyan................................................................................................. 153
2. Taşıtan................................................................................................. 153
3. Diğer İlgili Kişiler..................................................................................... 154
4. Fiili Taşıyan.......................................................................................... 154
5. Yükleten.............................................................................................. 154
6. Gönderilen.......................................................................................... 155
7. Navlun Sözleşmesinin Hukuki Niteliği ve Kurulması............................. 156
8. Navlun Sözleşmesinin Hukuki Niteliği................................................. 156
9. Navlun Sözleşmesinin Kurulması......................................................... 156

Ç. Navlun Sözleşmesinin Çeşitleri................................................................. 157

1. Genel Olarak............................................................................................ 157
2. Yolculuk Çarteri (Voyage Charter) Sözleşmeleri............................... 157
3. Tam Yolculuk Çarteri Sözleşmesi.................................................... 157
4. Kısmi Yolculuk Çarteri Sözleşmesi.................................................. 158
5. Kırkambar Sözleşmesi............................................................................ 159
6. Asıl Navlun – Alt Navlun Sözleşmeleri................................................. 160
7. Navlun Sözleşmesinin İfası.............................................................................. 161
8. Yolculuğa/Sefere Hazırlık........................................................................... 161
9. Sözleşmede Kararlaştırılan Geminin Kullanılması............................. 161
10. Geminin Yükleme Limanına Getirilmesi............................................. 161
11. Geminin Yolculuğa/Sefere Elverişli Halde Bulundurulması............. 162
12. Denize Elverişli Gemi......................................................................... 163
13. Yola Elverişli Gemi............................................................................. 163
14. Yüke Elverişli Gemi............................................................................. 164
15. Yükleme........................................................................................................ 164
16. Yüklemeye Hazırlık İhbarı ve Belgeler................................................. 165
17. Yükleme – İstif İşlemleri ve Giderleri.................................................. 166
18. Güvertede Taşınan Eşya........................................................................ 167
19. Yükleme İçin Bekleme Süreleri............................................................. 167
20. Genel Olarak....................................................................................... 167
21. Starya Süresi (Yükleme Süresi - Laytime)...................................... 168
22. Sürastarya Süresi................................................................................ 168
23. Genel Olarak............................................................................... 168
24. Sürestarya Süresinin Belirlenmesi......................................... 169
25. Sürestarya Parası....................................................................... 169

ç. Yükleme Sürelerinin Hesaplanması ve Süreleri Etkileyen
             Durumlar............................................................................................. 170

1. Bekleme Süreleri İçinde Hiç Yükleme Yapılmaması veya
   Eksik Yükleme Yapılması................................................................. 171
2. Hiç Yükleme Yapılmaması........................................................ 171
3. Eksik Yükleme Yapılması.......................................................... 171
4. Yolculuk........................................................................................................ 172
5. Boşaltma....................................................................................................... 173
6. Boşaltmada Bekleme Süreleri.............................................................. 173
7. Genel Olarak....................................................................................... 173
8. Boşaltma İçin Hazırlık Bildirimi........................................................ 173
9. Boşaltma Süresi (Starya)................................................................... 174

ç. Sürastarya Süresi ve Parası............................................................... 174

1. Sürestarya Süresi....................................................................... 174
2. Sürestarya Parası...................................................................... 175
3. Boşaltma Sürelerinin Hesaplanması ve Süreleri Etkileyen
   Durumlar.................................................................................................. 175
4. Boşaltmanın Hiç veya Süresinde Yapılmaması.................................. 176
5. Yükleme / Boşaltmada Hızlandırma Parası (Dispatch Money)............ 176

III. Taşıma Senetleri.............................................................................................. 177

1. Konişmento (Bill of Lading)....................................................................... 177
2. Tanımı....................................................................................................... 177
3. Türleri....................................................................................................... 177
4. Düzenlenmesi.......................................................................................... 178
5. Konişmentonun Muhtevası................................................................... 178
6. Konişmentonun Hükümleri................................................................... 179
7. Kıymetli Evrak Olma Niteliği............................................................ 179
8. Eşyanın Yetkili Konişmento Hamiline Teslimi....................... 179

aaa. Genel Olarak...................................................................... 179

bbb. Birden Çok Konişmento Hamilinin Başvurusu............. 179

1. Navlun Sözleşmesinin Umulmayan Hâl Yüzünden Hükümden
   Düşmesi............................................................................................. 180
2. Konişmentonun Eşyayı Temsil Niteliği........................................... 180
3. Genel Olarak............................................................................... 180
4. Birden Çok Konişmento Hamili............................................... 181
5. Konişmentonun Geri Verilmesi Karşılığında Eşyanın
   Teslimi.......................................................................................... 181
6. Konişmentonun İspat İşlevi................................................................... 181
7. Hukuki İlişkiyi İspat İşlevi.................................................................. 181
8. Taşıyanı İspat İşlevi............................................................................ 182
9. Eşyanın Genel Olarak Cinsini, İşaretlerini, Koli veya Parça
   Adedini, Ağırlık ve Miktarını İspat İşlevi........................................ 182

ç. Navlunu İspat İşlevi............................................................................ 183

1. Yükleten Tarafından Konişmentoya Verilen Garantiler.............. 184
2. Diğer Taşıma Senetleri.............................................................................. 184

• 16.Taşıyanın Sorumluluğu ve Sorumluluğunun Sınırlandığı Haller.......... 185

1. Genel Olarak Uluslararası Hukukta ve Ulusal Hukukta Taşıyanın
   Sorumluluğunun Düzenlenmesi..................................................................... 185
2. Taşıyanın Sorumluluğunun Sebepleri ve Sorumluluktan Kurtulabilme
   Halleri................................................................................................................ 188
3. Geminin Başlangıçta Denize, Yola ve Yüke Elverişli Olması................. 188
4. Eşyanın Zıyaı veya Hasara Uğraması ya da Eşyanın Geç Teslimi......... 188
5. Sorumluluk Koşulları.............................................................................. 188
6. Sorumluluktan Kurtulma Halleri.......................................................... 190
7. Genel Olarak....................................................................................... 190

b.Taşıyanın Kendisinin ve Adamlarının Kusursuzluğunu İspat
            Etmesi................................................................................................... 191

1. Taşıyanın Mutlak Sorumsuzluk Halleri........................................... 192
2. Geminin Sevkinden ve Başkaca Teknik Yönetimindeki
   Kusurundan Sorumsuzluğu..................................................... 192
3. Yangın......................................................................................... 193
4. Denizde Kurtarma...................................................................... 194

çç. Kaptanın Haklı Sebeple Rotadan Sapması............................. 194

1. Eşyanın Cins veya Değerinin Kasten Yanlış Beyanı.............. 195

ç. Taşıyanın Muhtemel Sorumsuzluk Halleri..................................... 195

III. Eşyanın İncelenmesi ve Bildirim................................................................... 196

1. Eşyanın İncelenmesi................................................................................... 196
2. Bildirim.......................................................................................................... 197
3. Taşıyanın Sorumluluğunu Sınırlandırma Hakkı ve Bu Hakkın Kaybı....... 198
4. Sorumluluk Sınırları.................................................................................... 198
5. Eşyanın Zıyaa veya Hasara Uğraması Halinde................................... 198
6. Zararın Tespiti..................................................................................... 198
7. Sorumluluğun Sınırı........................................................................... 199
8. Eşyanın Geç Teslim Edilmesi Halinde.................................................. 200
9. Sınırların Birlikte Uygulanması............................................................. 201
10. Sınırlı Sorumluluktan Yararlanma Hakkının Kaybı................................. 201
11. Taşıyanın ve Adamlarının Sözleşme Dışı Sorumluluğu.............................. 201
12. Yükün Zıyaı ve Hasarından ya da Geç Tesliminden Doğan Dava
    Hakkının Düşmesi........................................................................................... 202

VIII. Zamanaşımı.................................................................................................... 202

VIII. Taşıyanın Sorumluluğuna İlişkin Emredici Hükümler ve
                 Uygulanmadığı Haller.................................................................................. 203

1. Emredici Niteliği Haiz Hükümler............................................................... 203
2. Emredici Hükümlerin Uygulanmadığı Haller (Emredici Hükümlerin İstisnaları) 204
3. Yolculuk / Sefer Çarteri Sözleşmesi..................................................... 204
4. Canlı Hayvan Taşıması........................................................................... 205
5. Güverte Yükü........................................................................................... 205

4.Taşımanın Yüklemeden Önce ve Boşaltmadan Sonraki Safhaları... 208

5. Mutad (Alışılmış) Taşıma İşlerinden Olmayan Sözleşmeler............ 209
6. Müşterek Avaryaya İlişkin Anlaşmalar................................................ 210
7. Taşımanın İcra Edilmesinin Fiilî Taşıyana Bırakılması Halinde Taşıyanın ve Fiilî Taşıyanın Sorumluluğu 210
8. Fiilî Taşıyan (Taşıyıcı) Kavramı.................................................................. 210
9. Fiilî Taşıyanın Sorumluluğu........................................................................ 210

• 17. Taşıyanın Hakları...................................................................... 212

1. Navlun Alacağı ve Diğer Alacaklar.................................................................. 212
2. Navlun Alacağı Hakkı.................................................................................. 212
3. Genel Olarak............................................................................................ 212
4. Navlun Miktarının Belirlenmesi............................................................ 212
5. Genel Olarak....................................................................................... 212
6. Zaman Üzerine Navlun..................................................................... 212
7. Navlun Alacağının Muacceliyeti...................................................... 213

ç. Navlun Alacağının Borçlusu.............................................................. 213

1. Diğer Alacaklar............................................................................................. 213
2. Eşyanın Hasara ve Zıyaa Uğramasının Navlun Alacağına Etkisi................ 214
3. Eşyanın Hasara Uğraması.......................................................................... 214
4. Eşyanın Zıyaa Uğraması.............................................................................. 214

III. Taşıyanın Kanundan Doğan Rehin Hakkı (Hapis Hakkı)............................ 214

• 18. Navlun Sözleşmesinin Sona Ermesi.............................................. 217

1. Genel Olarak....................................................................................................... 217
2. Navlun Sözleşmesini Hükümden Düşüren Haller....................................... 218
3. Geminin Zayi Olması veya Denize Elverişsiz Hale Gelmesi.................. 218
4. Geminin Zayi Olması.............................................................................. 218
5. Yolculuk Başlamadan Önce Geminin Zayi Olması........................ 218
6. Yolculuk Başladıktan Sonra Gemini Zayi Olması.......................... 218
7. Geminin Denize Elverişsiz Hale Gelmesi............................................. 218
8. Yükün Zayi Olması....................................................................................... 219
9. Yolculuk Başlamadan Önce................................................................... 219
10. Eşya Sözleşmede Ferden Belirlenmişse......................................... 219
11. Eşya Navlun Sözleşmesinde Tür veya Cinsi ile Belirlenmişse..... 219
12. Yolculuk Başladıktan Sonra................................................................... 220
13. Eşyanın Tamamının Zayi Olması Durumu...................................... 220
14. b) Eşyanın Bir Kısmının Zayi Olması Durumu.................................... 220
15. Tarafların (Taşıyan veya Taşıtanın) Belirli Kanuni Sebeplerle Navlun Sözleşmesini Feshetmesi 220
16. Taraflara Fesih Hakkı Veren Hal............................................................... 220
17. Tarafların Fesih Hakkına Sahip Olmadığı Hâller..................................... 222

III. Taşıtanın Navlun Sözleşmesini Feshetmesi................................................ 222

1. Yolculuk Çarteri Sözleşmesi...................................................................... 222
2. Kırkambar Sözleşmesi................................................................................ 223

• 19. Deniz Yoluyla Yolcu Taşıma Sözleşmesi........................................ 224

1. Genel Olarak....................................................................................................... 224
2. Tanımı................................................................................................................. 224

III. Sözleşmenin Kurulması Hukuki Niteliği ve Tarafları.................................. 225

1. Kurulması...................................................................................................... 225
2. Hukuki Niteliği.............................................................................................. 226
3. Sözleşme ile İlgili Kişiler............................................................................. 226
4. Tarafları.................................................................................................... 226
5. Taşıyan................................................................................................. 226
6. Yolcu.................................................................................................... 227
7. Fiilî Taşıyan.......................................................................................... 227

Ç. Bagaj.............................................................................................................. 228

1. Tarafların Borçları ve Hakları........................................................................ 229
2. Genel Olarak................................................................................................ 229
3. Yolcunun Borç ve Yükümlülükleri............................................................. 230
4. Taşıma Ücretini Ödeme Borcu............................................................. 230
5. Kaptanın Talimatlarına Uyma Yükümlülüğü...................................... 230
6. Bagaj Hakkında Doğru Bilgi Verme Yükümlülüğü............................. 230
7. Gemiye Zamanında Gelme Yükümlülüğü........................................... 231
8. Taşıyanın Borçları........................................................................................ 231
9. Yolculuğu Zamanında Yapma............................................................... 231
10. Yolcuyu Sağ – Salim Taşıma.................................................................. 232
11. Yolcu Beraberindeki Bagajı Taşıma..................................................... 232
12. Sorumluluk Sigortası Yaptırma............................................................. 233
13. Taşıyanın Sorumluluğu.................................................................................... 233
14. Yolcunun Ölümü ve Yaralanmasından Sorumluluk ve Sınırı........... 233
15. Genel Olarak............................................................................................ 233
16. Gemi Kazası Sonucu Yolcunun Yaralanması veya Ölümü................ 234
17. Taşıyanın Kusursuz Sorumluluğu.................................................... 234
18. Taşıyanın Sorumluluğunun Yasal Sınırı.......................................... 234
19. Gemi Kazası Dışında Bir Sebep Yüzünden Yolcunun Ölümü veya
    Yaralanması............................................................................................ 235
20. Bagajın Zıyaı veya Hasara Uğramasından ya da Geç Teslim Edilmesinden Sorumluluk ve Sınırı 236
21. Genel Olarak............................................................................................ 236
22. Kabin Bagajı............................................................................................. 236
23. Kabin Bagajı Dışındaki Bagaj................................................................. 237
24. Kıymetli Eşya............................................................................................ 237
25. Taşımanın Kısmen ya da Tamamen Fiilî Taşıyana Bırakılması Durumunda Taşıyanın ve Fiilî Taşıyanın Sorumluluğu 238

Ç. Sorumluluk Sınırlarının Sözleşme ile Değiştirilebilirliği........................ 239

1. Sınırlı Sorumluluktan Yararlanma Hakkının Kaybı................................. 239
2. Zamanaşımı...................................................................................................... 240

Dördüncü Bölüm..................................................... 241

Deniz Kazaları.......................................................... 241

• 20. Müşterek Avarya...................................................................... 241

1. Müşterek Avarya Kavramı ve Kısa Tarihçesi................................................. 241
2. Müşterek Avaryaya Uygulanması Gereken Hükümler............................... 243

III. Müşterek Avaryanın Tanımı ve Unsurları................................................... 245

1. Tanımı........................................................................................................... 245
2. Unsurları....................................................................................................... 245
3. Gemi ve Yükün Müşterek Deniz Serüvenine Atılmış Olması........... 245
4. Gemi ve Yükün Müşterek Bir Tehlike İle Karşılaşmış Olması.......... 246
5. Müşterek Tehlikeden Gemi ve Yükü Korumak Amacıyla Olağanüstü
   Bir Fedakârlık veya Olağanüstü Bir Masraf Yapılmış Olması........... 248
6. Fedakârlığın İradi Yapılması.................................................................. 248
7. Fedakârlığın Makul Olması.................................................................... 249
8. Fedakârlığın Faydalı Sonuç Vermesi.................................................... 250
9. Müşterek Avaryaya Giren Zarar ve Masraflar............................................ 250
10. İkame Masrafları.............................................................................................. 251
11. Belli Başlı Müşterek Avarya Türleri.............................................................. 252
12. Denize Yük Atılması.................................................................................... 252
13. Karaya Oturtma........................................................................................... 253
14. Yüzdürmede Makine ve Kazanlara Verilen Zarar.................................. 254

Ç. Hafifletme..................................................................................................... 255

1. Yangın Söndürme........................................................................................ 256
2. Barınma......................................................................................................... 257
3. Geçici Tamir.................................................................................................. 259
4. Kurtarma...................................................................................................... 259
5. Dispeç